Kwasy humusowe w ogrodzie (CO DAJĄ?)
Kwasy humusowe w ogrodzie to nie magiczny składnik, który naprawi wszystko, co tylko się da. To po prostu coś, co jest zupełnie naturalne w przyrodzie, zwłaszcza w lasach rosnących przez tysiące lat, wciąż zwiększających ilość biomasy. Substancje humusowe nadal nie są wystarczająco spopularyzowane, być może niedługo nadejdzie ten czas, ponieważ coraz większą rolę w ogrodnictwie amatorskim odgrywają naturalne rozwiązania i metody pielęgnacji roślin. Ten artykuł to moja cegiełka.
Spis treści:
- Kwasy humusowe – czym są?
1.1. Kwasy humusowe – powstawanie
1.2. Kwasy humusowe – gdzie występują?
1.3. Co kwasy humusowe robią w lesie?
1.4. Kwasy humusowe w oceanach - Kwasy humusowe w ogrodzie
2.1. Jak kwasy humusowe wpływają na rośliny?
2.2. Kwasy humusowe – jak stosować? - Kwasy humusowe do ogrodu – COŚ znaczą
Kwasy humusowe – czym są?
Kwasy humusowe nazywane są „brakującym ogniwem” żywienia. W największej ilości występują w lasach deszczowych, choć spotkać je można wszędzie tam, gdzie występuje materia organiczna. Są to wielocząsteczkowe związki organiczne o zmiennym składzie i charakterze kwasowym. Skład ten jest zróżnicowany i zależy od składu materii organicznej, z której kwasy humusowe powstają.
Podział kwasów humusowych:
- kwasy huminowe,
- kwasy fulwowe (fulwokwasy).
Najpiękniejsze polskie drzewa, sprawdź, dlaczego warto mieć brzozy w ogrodzie!
Kwasy humusowe – powstawanie
Kwasy humusowe powstają w procesie humifikacji – to degradacja materii organicznej, czyli jej rozkład. Efektem jest powstanie substancji, które nie mogą się już dalej rozkładać, nazywanymi zbiorczo substancjami lub kwasami humusowymi. W ich skład wchodzą wspomniane wyżej kwasy huminowe i kwasy fulwowe. Ich różny skład związany jest z materią, z której powstają.
Humifikacja jest procesem trwającym tysiące lat, przez co kwasy humusowe nie są substancjami łatwo dostępnymi. Aby uzupełnić ich niedobory w glebie, stosowane są różnego rodzaju nawozy. Zawarte w nich kwasy humusowe pozyskiwane są z węgla brunatnego, torfu lub leonardytu w procesie ekstrakcji.
Około 75-80% materii organicznej, która wprowadzana jest każdego roku do gleby, np. pod postacią nawozów organicznych oraz resztek roślinnych i zwierzęcych, ulega procesom mineralizacji. Z kolei 20-25% przekształca się w substancje próchnicze – to niewiele.
Kwasy humusowe – gdzie występują?
Kwasy humusowe znajdziemy wszędzie tam, gdzie występuje materia organiczna. Jednak w największych ilościach znajdują się w węglu brunatnym, torfie i shilajitu, czyli mumio. Ostatnie ich źródło to gęsta, kleista substancja o barwie od białej do ciemnobrązowej, którą wydobywa się na Wyżynie Tybetańskiej, Karakorum, Himalajach i Kaukazie. Używana jest przede wszystkim w tradycyjnej medycynie indyjskiej. Mumio dostępne jest w postaci suplementów diety, które wspierają odporność i pomagają usuwać toksyny z organizmu.
Co kwasy humusowe robią w lesie?
Naturalnym miejscem występowania kwasów humusowych są lasy, zwłaszcza te wielowiekowe z dużą ilością rozkładającej się materii organicznej. Odgrywają wiele ról, przede wszystkim poprawiają obieg składników odżywczych w glebie. Dodatkowo pomagają utrzymać stały odczyn gleby, zwiększają naturalną odporność roślin i poprawiają strukturę gleby. Te naturalne składniki sprawiają, że leśny ekosystem funkcjonuje harmonijnie.
Kwasy humusowe w oceanach
Czy kwasy humusowe występują również w oceanach? Tak. Spłukiwane przez deszcz wpływają do rzek, a stamtąd do większych zbiorników wodnych. Także w nich odgrywają ważną rolę, stymulując wzrost morskiego i oceanicznego życia. Kwasy humusowe pomagają usuwać toksyczne substancje, wspierając proces samooczyszczania się wód.
Kwasy humusowe w ogrodzie
Wiele mówi się o nawożeniu roślin, zarówno w kontekście wielkoskalowego rolnictwa, jak i niewielkich, przydomowych ogrodów, gdzie popularne są przede wszystkim nawozy takie jak biohumus. Jednak kwasy humusowe to nie to samo co biohumus, choć z nazwy mogą brzmieć podobnie. Biohumus, inaczej wermikompost to odchody dżdżownicy kompostowej, które są przetworzoną materią organiczną (zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego).
Jak kwasy humusowe wpływają na rośliny?
- stymulują namnażanie się pożytecznych mikroorganizmów glebowych,
- poprawiają strukturę gleby,
- usprawniają rozwój systemu korzeniowego roślin,
- zwiększają pojemność wodną gleby,
- zwiększają odporność na choroby i szkodniki,
- zwiększają absorpcję promieniowania słonecznego, wpływając na podwyższenie temperatury gleby,
- zwiększają plonowanie,
- neutralizują pH i utrzymują stały jej odczyn,
- zapobiegają wypłukiwaniu się nawozów mineralnych ze strefy korzeniowej roślin,
- tworzą związki chelatujące, podnosząc efektywność wykorzystania składników pokarmowych,
- budują połączenia organiczno-mineralne w glebie, optymalizując stosunki powietrzno-wodne,
- redukują aktywność jonów Al. & Fe, zmniejszając toksyczność glinu i podnosząc przyswajalność fosforu,
- ograniczają mobilność metali ciężkich,
- ograniczają wpływ zanieczyszczeń przemysłowych.
Ważną rolą substancji humusowych jest ich zdolność do wiązania i neutralizowania toksyn, zanieczyszczeń i substancji szkodliwych. Są swego rodzaju ochroną w środowisku, które bywa zanieczyszczone w różnym stopniu.
Kwasy humusowe pomagają tworzyć optymalne stosunki powietrzno-wodne w glebie, ze względu na swoje właściwości strukturotwórcze. Większa ilość próchnicy w glebie sprzyja magazynowaniu wody. Kwasy humusowe zwiększają pojemność wodną gleb lekkich, przez co zagrożenie suszą jest mniejsze.
Kwasy humusowe – jak stosować?
W zależności od formy preparatu kwasy humusowe mogą być stosowane w formie oprysku na wilgotną glebę lub dolistnie. Z kolei granulaty można posypywać wokół rośliny, a następnie podlać czystą wodą. Możliwe jest również mieszanie granulatu z wodą.
Kwasy humusowe możesz stosować w ogrodzie warzywnym, w sadzie, na trawniku i wszędzie tam, gdzie gleba wymaga ich działania.
Uprawiaj, zbieraj i korzystaj: polskie zioła!
Kwasy humusowe do ogrodu – COŚ znaczą
Obecnie mamy do czynienia z olbrzymimi polami uprawnymi, na których rosną głównie zboża takie jak pszenica czy kukurydza oraz inne gatunki roślin, w tym rzepak. Nie sprzyja to zarówno różnorodności biologicznej, jak i jakości gleb. Kiedyś, gdy znaczną część lądów porastały lasy, o próchnicę nie było trudno. Stały obieg materii przebiegał powoli, ale stabilnie. Tworzyły się kwasy humusowe, które były naturalną częścią środowiska roślin, przystosowanych do życia w warunkach spokoju. Wykarczowanie lasów i przekształcenie ich w pola uprawne, stosowanie zabiegów chemicznych i orka doprowadziły do wypłukania kwasów humusowych z gleby. W związku z tym, że proces ich ponownego powstawania trwa bardzo długo, wymagane jest odpowiednie nawożenie gleb. Znaczenie ma również gospodarowanie materią organiczną – ciągłe jej dostarczanie. W ten sposób można ograniczyć negatywne skutki suszy, poprawić strukturę gleby i zwiększyć plonowanie.
O kwasach humusowych przeczytałam po raz pierwszy w książce Sekretne życie drzew (Peter Wohlleben). Wspominał on o nich w kontekście oceanów, przedstawiając, jak istotną rolę substancje te odgrywają nie tylko w środowisku lądowym. Dlatego teraz trochę inaczej patrzę na kompost i próchniejącą materię organiczną. Stawiam na naturalne dostarczanie próchnicy w swoim ogrodzie. Zobaczymy, co się wydarzy.
Źródła:
- Ograniczenie skutków suszy w uprawach poprzez stosowanie kwasów humusowych i biohumusu, Damian Gawroński, Zagadnienia Doradztwa rolniczego, Nr 2’2021(104)
- Rola substancji humusowych oraz innowacyjne produkty zwiększające ich zawartość w glebie, Dorota Pikuła, Studia i Raporty IUNG-PIB, Zeszyt 48(2)