Orliki w ogrodzie – jak uprawiać te urocze byliny?
Orliki (Aquilegia) są moim zdaniem bardzo niedocenianymi roślinami. I przyznam się szczerze, sama trafiłam na nie dopiero kilka lat temu. Dopiero moja mama uświadomiła mnie, że orliki były kiedyś pospolite w wiejskich ogrodach, ale z różnych powodów przez lata ich popularność malała. Na szczęście to się zmienia, jedno to powrót do łask typowo wiejskich ogrodów pełnych różnorodnych bylin, kwiatów jednorocznych i dwuletnich. Drugie to dostępność ciekawych odmian o kwiatach pełnych, które wyglądają wręcz fenomenalnie. Przykładam swoją cegiełkę do popularyzacji tej rośliny za pomocą tego właśnie wpisu.
- Czym są orliki i dlaczego warto je mieć w ogrodzie?
1.1. Wymagania stanowiskowe – gdzie sadzić orliki? - Sadzenie orlików – jak i kiedy?
2.1. Wysiew nasion
2.2. Podział kęp - Pielęgnacja orlików – co warto wiedzieć?
3.1. Choroby i szkodniki
3.2. Ciekawostki o orlikach - Najpiękniejsze odmiany orlików do ogrodu
Czym są orliki i dlaczego warto je mieć w ogrodzie?
Orliki to rośliny wieloletnie należące do rodziny jaskrowatych. W naturze występują w Europie, Azji i Ameryce Północnej. W Polsce najczęściej spotykanym gatunkiem jest orlik pospolity (Aquilegia vulgaris), ale w ogrodach uprawia się również liczne odmiany mieszańcowe. Na stronach sklepów ogrodniczych znaleźć można naprawdę sporo odmian. Ogromną zaletą orlików jest ich łatwe rozsiewanie się – każdego roku z nasion błyskawicznie wyrastają nowe rośliny. Wystarczy delikatnie wykopać i posadzić w nowym, odpowiednim miejscu.
Zalety uprawy orlików:
- mnóstwo kolorów – od bieli, przez róż, czerwień, niebieski, aż po fiolet,
- długie kwitnienie – od maja do lipca,
- dekoracyjne liście – przypominające liście paproci, atrakcyjne także po przekwitnięciu,
- łatwość w uprawie – rośliny niewymagające, odporne na suszę i przymrozki,
- roślina miododajna – orliki wabią pszczoły i inne owady, a najlepszy efekt daje posadzenie kilka lub kilkanaście roślin obok siebie.
Wymagania stanowiskowe – gdzie sadzić orliki?
Na jakim stanowisku posadzić orliki? Najlepiej czują się na stanowiskach półcienistych lub słonecznych, ale nie gorących i suchych. Zbyt intensywne słońce może skrócić czas kwitnienia.
Jaka powinna być gleba do uprawy orlików?
- próchniczna,
- umiarkowanie wilgotna,
- dobrze przepuszczalna,
- o lekko kwaśnym do obojętnego odczynie pH.
Unikaj miejsc podmokłych lub bardzo suchych – orliki nie lubią skrajności.
Sadzenie orlików – jak i kiedy?
Orliki można rozmnażać na dwa sposoby: przez wysiew nasion lub przez podział roślin. Zazwyczaj stosuję pierwszą metodę, choć przymierzam się do podzielenia kilku dużych już kęp. Robi im się trochę za ciasno i bez wątpienia wymagają większej przestrzeni.
Wysiew nasion
Najczęściej stosowana metoda. Nasiona wysiewa się:
- wprost do gruntu – w maju lub czerwcu,
- do pojemników – od marca, w szklarni lub na parapecie.
Jak wspomniałam wyżej, orliki bez problemu wysiewają się same. Jeżeli chcesz skorzystać z tego sposobu, pozostaw między orlikami trochę więcej miejsca, aby w kolejnym roku bez problemu wyciągnąć z ziemi młode roślinki.
Ważne: nasiona orlików potrzebują światła do kiełkowania, dlatego nie należy ich przysypywać ziemią.
Pierwsze kwitnienie następuje zazwyczaj w drugim roku uprawy.
Podział kęp
Starsze orliki można dzielić co 3–4 lata, najlepiej wczesną wiosną lub pod koniec lata. Podział wykonujemy ostrożnie, bo mają delikatne korzenie.
Pielęgnacja orlików – co warto wiedzieć?
Podlewanie: orliki są umiarkowanie odporne na suszę, ale w czasie długotrwałego braku opadów warto je podlewać, szczególnie w okresie kwitnienia.
Nawożenie: wystarczy nawożenie raz wiosną, najlepiej nawozem organicznym (kompost, obornik granulowany). Nadmiar azotu może powodować bujny wzrost liści kosztem kwiatów.
Przycinanie: po przekwitnięciu można usunąć kwiatostany, by zapobiec samosiewowi (chyba że chcemy, by rośliny się naturalnie rozsiewały). Liście można pozostawić do jesieni, bo są dekoracyjne.
Choroby i szkodniki
Orliki rzadko chorują, ale mogą być atakowane przez:
- mączniaka prawdziwego – objawia się białym nalotem na liściach,
- rdzę – pomarańczowe plamy na spodniej stronie liści,
- mszyce – osłabiają roślinę, szczególnie młode pędy.
W razie potrzeby stosujemy naturalne preparaty ochrony roślin lub ekologiczne opryski (np. z pokrzywy lub czosnku).
Ciekawostki o orlikach
Nazwa „orlik” pochodzi od łacińskiej nazwy Aquilegia, która według niektórych wywodzi się od słowa aquila (orzeł), ze względu na kształt ostrogowatych płatków przypominających szpony. Inna teoria mówi, że Aquilegia pochodzi od aqua (woda), ponieważ kwiaty przypominają kształtem dzbanki na wodę.
Orliki są symbolem smutku i opuszczenia w niektórych tradycjach ludowych, ale w ogrodzie przynoszą raczej radość i lekkość. W średniowieczu orliki uważano za rośliny magiczne – miały chronić przed złymi duchami i zapewniać miłość.
Najpiękniejsze odmiany orlików do ogrodu
Wśród wielu odmian orlików warto zwrócić uwagę na:
- ‘Blue Barlow’ – pełne, fioletowoniebieskie kwiaty,
- ‘Nora Barlow’ – pstrokate kwiaty w odcieniach różu i bieli,
- ‘Black Barlow’ – ciemnofioletowe, niemal czarne kwiaty, bardzo eleganckie,
- ‘William Guinness’ – kontrastowe biało-fioletowe kwiaty,
- ‘Pink Petticoat’ – delikatne, pełne różowe kwiaty.
Orliki to rośliny, które zachwycają subtelnym pięknem i różnorodnością. Ich uprawa nie jest trudna, a efekty mogą przerosnąć oczekiwania. Idealnie nadają się do tworzenia naturalistycznych rabat, sadzenia pod drzewami, w ogrodach w stylu wiejskim lub leśnym. Dzięki niewielkim wymaganiom i samosiewowi, z roku na rok będzie ich coraz więcej – co z pewnością doceni każdy miłośnik ogrodów pełnych życia.